HEERLEN, 28 FEBRUARI 2010. Het gebeurt niet zo vaak dat Heerlen landelijk in het nieuws komt. Of er moet een minister ‘tamelijk depressief’ terugkeren van een werkbezoek aan de regio Parkstad, zoals de inmiddels demissionaire PvdA’er Eberhard van der Laan van Wonen, Wijken en Integratie vorig jaar. Hij was een beetje moedeloos geworden van bevolkingskrimp, het vertrek van jongeren en vergrijzing. Zo’n uitspraak bevestigt het beeld dat er van Heerlen bestaat. Dan zijn journalisten nooit te beroerd om flink uit te pakken.

Maar je kunt het de media niet kwalijk nemen dat zulke uitspraken breed worden uitgemeten. Opmerkelijk nieuws (sommigen noemen het ‘negatieve berichtgeving’) verkoopt nu eenmaal beter dan goed nieuws. Journalisten zijn soms net gewone mensen. Ze denken in hokjes, horen ook vaak alleen maar wat ze zelf willen horen en komen nauwelijks los van ingesleten denkpatronen. Ik kan het weten, ik behoor tot die beroepsgroep.

Zie hier het lot van Heerlen. In het hart van de oude mijnstreek komen ze maar moeilijk af van dat negatieve imago. En dat is niet terecht. Sinds mei 2009 werk ik in Heerlen en spreek ik bijna dagelijks met mensen die de stad vooruit willen helpen. Wie de moeite neemt en hier om zich heen kijkt, weet dat dit geen eenvoudige opdracht is.

Als ik door het centrum over de Promenade richting Burgemeester van Grunsvenplein loop, moet ik ongewild steeds aan een uitspraak staatssecretaris van Europese zaken Frans Timmermans (inmiddels ook demissionair) denken. Hij noemt deze plek, waar een van Nederlands modernste theaters is gevestigd, wel vaker het ‘laatste Oostblokplein van Europa’. Je kunt hem nauwelijks ongelijk geven. De binnenstad van Heerlen behoort nu eenmaal niet tot de mooiste van het land.

Dat zal de komende jaren niet snel veranderen. Maar het is ook zeker geen belemmering om aan vooruitgang te werken. Afgelopen vrijdag was in de Nieuwe Nor, een van de leukste poppodia van Limburg, de lancering van het project Heerlen Live. Na Rotterdam en Groningen heeft Heerlen als derde stad nu een draadloos netwerk in het centrum. Volgens de mensen die het kunnen weten is dit zelfs het meest geavanceerde netwerk in de Benelux. De service is tijdens de proefperiode van twee jaar gratis. Het wordt gebruikt voor mobiel internet, maar ook voor cameratoezicht en culturele evenementen.

Deze grote stap voorwaarts wordt diezelfde dag nog opgepikt door kranten als Spits en de Telegraaf. Heerlen is zowaar even positief landelijk nieuws. In Maastricht, waar ze de mond vol hebben van creatieve industrie en cultureel ondernemerschap, zullen ze er jaloers naar kijken. Die gemeente heeft eerder deze maand juist afgezien van een proef met draadloos internet in de binnenstad.

De Heerlense wethouder Riet de Wit spreekt tijdens de opening de hoop uit dat het initiatief jonge mensen en bedrijven naar de binnenstad zal lokken. Naar voorbeeld van Amsterdam, maar ook buitenlandse steden als Zürich en Antwerpen, waar de plekken waar gratis netwerk wordt aangeboden zijn uitgegroeid tot broedplaatsen voor creatievelingen.

Heerlen: 89.000 inwoners

Door juist in een snel vergrijzende gemeente zo’n innovatief project op te zetten, toon je lef. Dat is de mening van krimpdeskundige Maurice Hermans, tevens directeur van het Heerlense creatieve platform Driezesnul. Parkstad heeft ongeveer 250.000 inwoners en in 2025 zal ongeveer een op de drie inwoners 65-plus zijn. De arbeidsparticipatie is er laag en de werkloosheid bovengemiddeld.

Hermans vindt dat er in Heerlen/Parkstad een avantgardebeweging moet ontstaan op het gebied van krimp: het goede voorbeeld geven en een strategie ontwikkelen waar andere regio’s in Nederland die met hetzelfde probleem kampen van kunnen leren. Zo’n opvatting is onderdeel van de ‘nieuwe mentaliteit’ die de oude, veelgehoorde uitspraak ‘het was niks, het is niks en het wordt niks’ langzaam maar zeker verdrijft.

Koppel dat aan het bloeiende toerisme in Parkstad, de culturele lente (niet alleen het theater en museum Schunck/Glaspaleis maar ook festivals als Cultura Nova, International Breakdance Event en jongerenfestival Booch?), het succesvolle mijnwaterproject, de ambitieuze plannen voor het Maankwartier die de stationsomgeving van Heerlen over een jaar of tien in een klap tot een van de mooiste van Nederland moet maken en niet te vergeten de sporen die architect Frits Peutz door de hele stad heeft achtergelaten. Misschien moet je dan wel zeggen dat voorlopig in Zuid-Limburg even alles op Heerlen wijst…