Zicht op Oosterdokseiland in Amsterdam. Derde gebouw van rechts is de Openbare Bibliotheek van Jo Coenen.

AMSTERDAM, 18 MAART 2010. De man rechts naast mij zucht en kreunt. Ik kijk op zijn scherm. Hij worstelt met het aanmaken van een profiel op netwerksite Linkedin. Hoe moeilijk kan het zijn? Aan mijn linkerzijde glimlacht een studente om een e-mail die ze via Hotmail heeft ontvangen. Alle computers aan de lange witte tafel zijn bezet. Overal wordt gewerkt, gestudeerd of gerecreëerd. Ook gamen is immers toegestaan. Een tiener blaast een tank op en die actie stemt hem tevreden.

In de nissen van de ramen staan bankjes en stoelen. Daarop ligt, zit en hangt een mooie dwarsdoorsnede van die veelgeroemde Amsterdamse multiculturele samenleving. Van moslima’s tot Antillianen, van hockeymeisjes tot verlegen brugklassers. Maar ook oma komt hier om te internetten en de zakenvrouw in mantelpak zoekt een stil plekje om een boek te lezen. In de hal op de begane grond speelt een man op de piano. Als ik verstand had van klassieke muziek, zou ik weten naar welk stuk ik luister. Helaas.

In een paar jaar tijd is de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) uitgegroeid tot een geliefde ontmoetingsplek. Het gebouw, ontworpen door architect Jo Coenen, is een baken van rust in bouwput Amsterdam. Terwijl er flink wordt gewerkt aan het centraal station, er altijd wel iets te mekkeren valt over de aanleg van de Noord/Zuidlijn en ook de verbouwing van het Stedelijk Museum maar niet af lijkt te komen, staat de OBA fier overeind op het Oosterdokseiland.

Dat is ook al zo’n stuk niemandsland in het hart van Amsterdam, ingeklemd tussen de historische binnenstad en het IJ. Sinds de opening op 7 juli 2007 kondigt het gebouw van Coenen de komst aan van een nieuw prestigieus stuk stad. Het is ODE gedoopt, een verwijzing naar Oosterdokseiland uiteraard, waar wonen, werken en cultuur straks hand in hand moeten gaan. Maar zo ver is het nog lang niet. Naast de bibliotheek is voorlopig alleen het Conservatorium open.

Amsterdam: 762.000 inwoners

Ik kan de verleiding zelden weerstaan als ik in Amsterdam ben. Kom eigenlijk vaker in de OBA dan in het kleine zusje, Centre Céramique, in mijn eigen woonplaats Maastricht. De gelijkenissen zijn overigens treffend. Ook in Amsterdam heeft Coenen gekozen voor een open en transparant gebouw: op bepaalde plekken kun je er, net als in Maastricht, prachtige doorkijkjes krijgen naar lager gelegen etages.

Maar Centre Céramique is slechts een vingeroefening geweest. Coenen heeft in de hoofdstad de bibliotheek van de toekomst neergezet, eentje die in het eerste jaar al 1,6 miljoen bezoekers lokt. Een aantrekkelijke openbare verzamelplaats waar niet alleen plek is voor boeken, maar ook voor cd’s en dvd’s, computers met gratis internet maar waar ook regelmatig tentoonstelling worden georganiseerd. Een gebouw dat voldoet aan de eisen van dit informatie- en entertainmenttijdperk.

Op deze eerste lentedag van 2010 fungeert de bibliotheek als een pot honing waar de bijen massaal op af komen. Ik heb het hier eigenlijk nooit anders meegemaakt. In de eerste week na de opening zag ik vrijwel dezelfde beelden als vandaag. Alleen het hippe fastfoodrestaurant Vapiano was er toen nog niet. Het terras zit vol. Op de trappen zit een verliefd stel, een zwerver doet er yogaoefeningen, binnen moet je lang zoeken naar een vrije plek met computerscherm. Boven, op het dakterras, staan mensen met fotocamera. Je hebt hier een ongeëvenaard uitzicht over de stad. Soms moet je dan niet meer doen dan zitten, kijken en zwijgen.