Galerie Manarat Al Saadiyat in Abu Dhabi.

ABU DHABI, 12 JANUARI 2010. Zeker weten? Taxichauffeur Ijaz Khan kijkt nog eens op het briefje dat ik hem heb gegeven en bestudeert het adres nauwkeurig. “Dus jullie willen naar Saadiyat Island. Maar eh, daar is toch nog helemaal niks?” Een zucht volgt. “Maar oké, geen probleem. We gaan. Saadiyat Island?” Ja, naar Saadiyat Island alstublieft.

De zilvergrijze taxi verlaat downtown Abu Dhabi en rijdt richting de haven van de hoofdstad van dit emiraat en de Verenigde Arabische Emiraten. De Sjeik Khalifa Bridge is de nieuwe link tussen het centrum van de stad en Saadiyat Island. Tien minuten rijden, meer is het niet. We willen naar Manarat Al Saadiyat. Op het eiland in opbouw, waar fly-overs worden aangelegd en boulevards langzaam vorm krijgen, aarzelt de chauffeur. “Ja sorry, ik ken het hier niet.” Ah, een bordje met onze bestemming. “Ja, ik zie het. Nu gaat het wel lukken, hoor.”

Manarat Al Saadiyat, een langwerpige galerie die komend voorjaar als bezoekerscentrum moet gaan fungeren, is het enige gebouw dat nu open is op het 27 vierkante kilometer tellende eiland, maar nog lang niet af. Het ruikt naar nieuw en werklui zijn nog volop aan de slag. Toch is er al een expositie te zien: ‘Disorientation II, the rise and fall of Arab cities’.

We zijn te vroeg, zegt deputy supervisor Doina Gordeev. “We gaan pas om vier uur open”. Op de website staat twee uur, voeren wij aan. Het is iets na drieën. Het gevolg: Gordeev voelt zich schuldig, excuseert zich twee keer voor het misverstand, sommeert de werklui de rotzooi op te ruimen en verzorgt een privé-rondleiding door de interessante tentoonstelling.

Welbeschouwd zijn we een jaar of vier te vroeg. Voorlopig bestaat het onbewoonde Saadiyat Island alleen op papier. Er wordt vooral gepraat over het nieuwe cultuureiland dat hier moet ontstaan. Miljarden oliedollars worden gebruikt om de plannen tot leven te wekken. Omstreeks 2014 moeten het Guggenheim Museum, een ontwerp van architect Frank Gehry, en Jean Nouvel’s Louvre klaar zijn. Daarna zullen het Maritiem Museum van Tadao Ando en Nationaal museum van die andere sterarchitect, Zaha Hadid, de kustlijn van Saadiyat Island definitief veranderen.

Het project dat moet uitgroeien tot het nieuwe mondiale cultuurcentrum leeft in Abu Dhabi. In het immense hotel Emirates Palace, in het westen van de stad, is een grote expositie te zien over Saadiyat Cultural Island. Met enige regelmaat wordt er een speciaal programma aan gekoppeld. Zo staat deze week in het teken van ‘The Guggenheim: the making of a museum’, met workshops, rondleidingen en lezingen.

Gisteren deelden Guggenheimcurators Susan Davidson en Valerie Hillings, die in de toekomst in Abu Dhabi actief zullen zijn, hun visie met het publiek. “Het wordt groots”, voorspelt Hillings. “En niet alleen omdat het allemaal spraakmakende gebouwen zijn. Dit is de ultieme kans om de wereld op een andere manier naar kunst te laten kijken. Als je de gelegenheid krijgt om, bijvoorbeeld, de geschiedenis van het Midden-Oosten of Afrika te vertellen, biedt dat een nieuw perspectief. Ik vind dat een hele spannende ontwikkeling.”

Abu Dhabi: 1,8 miljoen inwoners

De wereld kijkt met argusogen naar de grootscheepse culturele ambities van Abu Dhabi, een moderne miljoenenstad in de Verenigde Emiraten waar op dit moment cultureel en toeristisch gezien maar weinig te beleven valt. Zeker als je dat afzet tegen buur Dubai. Maar door de reusachtige hoeveelheden olie – 10 procent van de wereldreserves – is het emiraat rijker dan rijk. De dollars worden dan bijvoorbeeld aangewend om een middelmatige Engelse ploeg (Manchester United) uit te laten groeien tot topclub.

Maar niet alles is met geld te koop, wordt er dan vaak gezegd. In het artikel ‘Abu Dhabi, stad als modern themapark’ in M, het magazine van NRC Handelsblad, beschijft in november 2008 de Brits-Nederlandse schrijver/journalist en winnaar van de Erasmusprijs Ian Buruma, hoe hij geneigd is de plannen voor Saadiyat af te doen als “bespottelijk, een loepzuiver voorbeeld van nieuw geld dat zich een vals cultureel cachet aanschaft, zoals Prada of Gucci”.

Hij geeft aan dat hij na een etentje met Rem Koolhaas zijn vooroordelen heeft bijgesteld. De architect zegt het volgende tegen Buruma: “Nu het culturele initiatief, na alle beschavingsmissies van het westerse imperialisme, van buiten het westen komt, snieren de westerlingen. Maar het eiland is heus zinnig. Het toerisme wurgt de wereld. Als alle nieuwrijke Aziaten het Louvre in Parijs zouden bezoeken, krijg je een onhoudbare toestand. We moeten manieren bedenken om de mensen hier te houden.” Ik schrijf in mijn agenda: 2014-2015, naar Abu Dhabi…

Galerie Manarat Al Saadiyat gaat als bezoekerscentrum fungeren op het nog te bouwen cultuureiland Saadiyat in Abu Dhabi.