Het ‘vliegende viaduct’ tussen de autowegen A2 en A79: het is een 120 meter lange weg en zestien meter breed. foto Harry Heuts

MAASTRICHT, 6 MEI 2012. Laatst nam ik de verkeerde afslag in mijn eigen stad. De weg die ik jarenlang had bereden, bleek plotseling verdwenen. Nou ja, verdwenen? Hij was er nog wel maar hij was verlegd en de bewegwijzering die de strook asfalt altijd zo trouw had aangeduid, was ineens geel in plaats van blauw. Dan wil een mens de kluts nog wel eens kwijtraken.

Collega en columnist I. omschreef het als volgt: “Dichtgespijkerde ramen, desolate flats, metershoog puin, diepe kraters, provisorische loopbruggetjes en rondzwervende resten van wat ooit bomen waren. Maastricht begint in rap tempo steeds meer op Stalingrad te lijken. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat een of andere onverlaat in een onbewaakt moment minstens drie bommen in het Geusseltgebied heeft gedropt.”

Een ‘georganiseerde chaos’, zo duiden de beleidsmakers de situatie die door de aanleg van de A2-tunnel nog jaren zal aanhouden. Let wel: alle ongemakken die het verkeer nu ondervindt, zijn slechts toe te schrijven aan ‘voorbereidende werkzaamheden’. Met andere woorden, beste automobilist: we zijn pas net begonnen!

Al weken lang rij ik elke dag door het infrastructurele hart van Zuid-Limburg dat nog het meest lijkt op een geïmproviseerd maanlandschap. Steeds moet ik denken aan de slogan van de tv-commercial waarmee deze regio zich landelijk profileert: ‘Zuid-Limburg, je zal er maar wonen’. Inderdaad zeg, je zult er maar wonen. De file in de ochtend- en avondspits naar Maastricht wordt steeds langer. Tussen 17.00 en 19.00 sta je eigenlijk altijd vast voor kruispunt De Geusselt, waar de rijbanen zijn verlegd én – fijn als een vrachtwagen naast je rijdt – versmald.

Vooralsnog weet ik de ergernis buiten de deur te houden, want met een beetje fantasie kun je het opgebroken gebied rond de A2 ook zien als een groot wetenschappelijk pretpark. Je mag er gratis naar binnen kijken, er gebeurt altijd wel iets. Als je vanuit Heerlen naar Maastricht rijdt, vlak voor het binnenrijden van de stad, is er aan de rechterkant een compleet minidorp verrezen. Vrachtwagens en bulldozers rijden af en aan, er staan kleine en grote bouwketen en noeste werkers sjouwen er met stalen buizen en ander materiaal.

Ook de voortgang van het zogenaamde ‘vliegende viaduct’ houd ik nauwlettend in de gaten. Op deze enorme constructie, op de strook waar de A79 en A2 elkaar ontmoeten bij knooppunt Kruisdonk, wordt een viaduct gebouwd. Het is een 120 meter lange weg,16 meterbreed en dik zes meter in de hoogte.

Maastricht: 121.000 inwoners

Later komt hier een wegdek overheen, waar het verkeer vanuit Eindhoven naar Maastricht over zal rijden. In september wordt het ‘vliegende viaduct’, met grote wagens die het gevaarte enkele tientallen meters oostwaarts verplaatsen, op de juiste plek in het vernieuwde Kruisdonk gelegd. Het is een staaltje techniek dat pas één keer eerder is vertoond: op de A5 bij Schiphol.

De argeloze toerist moet welhaast gek worden van al die gele borden met omleidingen en mysterieuze omschrijvingen als ‘Poort G-21’, bedoeld voor het werkverkeer. Navigatiesystemen slaan spontaan op hol als je het ‘gele woud’ binnendringt. Gemeenteraadsleden maken zich druk om wat al omschreven is als de ‘beleving van onbereikbaarheid’. Dat beeld zal de komende tijd niet zo snel verdwijnen. Daar helpt zelfs het in het leven geroepen Twitteraccount @naarmaastricht dat dagelijks updates geeft van de actuele verkeerssituatie niks aan.

Maar straks wordt alles vast beter. Industrieterrein Beatrixhaven en ‘kenniswijk’ Randwyck zijn dan bereikbaarder dan ooit, toegangswegen zijn heringericht en zorgen voor een betere doorstroming, er komen nieuwe afritten en het nog te bouwen station Maastricht-Noord krijgt een Park & Ride parkeerplaats.

In december 2016 moeten de eerste auto’s door de tunnel rijden. Erboven ontstaat ruimte voor een groentraverse die de Vogelaarwijk Wittevrouwenveld verbindt met de stationsbuurt, en dus het hart van de stad. Het A2-project wordt in Europa, samen met Madrid Rio, als een belangrijk voorbeeld gezien vanwege de hoge kwaliteitsambitie gekoppeld aan de openbare ruimte.

Dat klinkt abstract, maar ga eens kijken in de Spaanse hoofdstad waar de beruchte snelweg M30 voor het grootste deel onder de grond is gestopt. Het geluid van zoevende auto’s is vervangen door fluitende vogels en het geroezemoes van Madrilenen die gebruik maken van het park dat is aangelegd. Je vindt er prachtige bruggen ontworpen door toparchitecten, culturele voorzieningen, speelplekken voor de jeugd en zelfs een stadsstrand. Als dát de toekomst is van Maastricht, dan zal ik af en toe tot tien tellen als ik weer eens vast sta in de file.