Regenboogpanorama op ARoS-museum.

Speeltuin op terras DOKK1.

DOKK1, ’s werelds beste bibliotheek.

Zicht op Aarhus Ø vanuit de uitkijktoren.

Het oplopende dak van Moesgaard Museum.

AARHUS, 18 AUGUSTUS 2017. Je kunt rekken vullen met boeken waarin kenners aangeven welke factoren een stad charmant maken. Maar soms schuilt het geheim in de verrassing. In iets kleins, dat voelt als een cadeautje. Het onverwachte dat verbazing wekt. Dat je op plezierige wijze overrompelt. Je kijkt elkaar aan en je hebt geen woorden nodig om het gevoel te beschrijven. De glimlach zegt genoeg. 

DOKK1 is de hypermoderne bibliotheek van Aarhus, hoofdstad van Jutland, Denemarken. Een soort vliegdekschip dat op brutale wijze een plek in het landschap heeft veroverd. We hebben hier zojuist onze auto door een gat in de grond zien verdwijnen in de grootste en enige volautomatische parkeergarage van Europa. Door kinderogen bezien is dat een belevenis die een trip al de moeite waard maakt. Als je zelf eigenlijk niet precies uitgelegd krijgt hoe dat technisch werkt, is het voor een drie- en een zesjarige bijna tovenarij.

Maar lang kunnen ze daar niet over nadenken. Buiten, op de hele eerste verdieping rond het gebouw, zijn houten speeltoestellen geplaatst. Ontworpen door Monstrum, een gezelschap van 41 architecten, designers, timmerlieden en bouwers uit Kopenhagen die nauw met elkaar samenwerken. Ze maken thematische speelplaatsen die niet alleen kinderen inspireren, maar volgens hun filosofie ook volwassenen moeten fascineren. Dat lukt. Zo sta ik al een paar minuten te kijken naar een enorme oranje-bruine beer, die een glijbaan in zijn poten heeft.

Een niet verwacht presentje dat je niet snel zult vinden in alle boekjes en folders die Aarhus aanprijzen als de Culturele Hoofdstad van Europa 2017. Zo’n stad waar je als bezoeker meteen verliefd op wordt. Misschien komt dat door de relaxte sfeer in de voormalige garage van het busstation, waar Aarhus Street Food ruimte biedt aan dertig verschillende eettentjes.

De kriebels in de buik worden zeker aangewakkerd door de kleurrijke cirkel boven het ARoS Kunstmuseum. De Deens-IJslandse ontwerper Olafur Eliasson heeft een publiekstrekker van jewelste op zijn toch al indrukwekkende palmares bijgeschreven. Hoog boven de grond in zijn regenboogpanorama heb je een fantastisch uitzicht over de stad. De cirkel symboliseert ‘het oneindige’, omdat je rondjes kunt blijven lopen.

Dat kunst geen hogere wiskunde is maar af en toe ook beleving mag zijn, hebben ze in Aarhus goed begrepen. Lunchen op het schuin oplopende dak van het Moesgaard Museum met uitzicht op bos en zee, net buiten het centrum in Højbjerg: rij er niet aan voorbij.

Aarhus: 327.000 inwoners

Terug naar de metershoge beer op het brede terras van DOKK1, onlangs uitgeroepen tot ’s werelds beste openbare bibliotheek. Een icoon dat het nieuwe stadsdeel Aarhus Ø markeert. Er wordt nog volop gewerkt. Wegen liggen open. Vrachtwagens rijden het stof uit de keien. Trottoirs en fietspaden moeten op sommige plekken nog worden aangelegd, maar de transformatie van dit oude industriële gebied naar een moderne stadswijk is onmiskenbaar.

Soms speels (de spierwitte uitkijktoren in de vorm van een zeil en de fotogenieke grote roze bril aan de Jette Tikjøbs Plads), nog vaker urban (Harbour Square waar je kunt voetballen en basketballen, hangen op houten banken of het kleine stadsstrand aan de Irma Pedersens Gade) maar bovenal architectonisch verantwoord (verzamelgebouw Navitas waar onderwijs, onderzoekers en bedrijfsleven hand in hand gaan en de koepelvormige houten Dome of Visions die fungeert als moderne gemeenschapshal en waar conferenties en debatten worden gehouden over duurzame steden en gebouwen van de toekomst).

Pronkstuk van Aarhus Ø is project Isbjerget, een appartementencomplex dat is verrezen aan het havenfront op de plek van een oude containerterminal. Een mix van huur- en koopwoningen, spierwit met ijsblauwe balkons, geïnspireerd op drijvende ijsbergen.

Toegeven, dit gebouw had qua experimentele architectuur ook in Almere kunnen staan, maar in het vooruitstrevende Aarhus past het. Bewoners lunchen samen in de rommelig aangelegde moestuin, terwijl wij het kippenhok in de vorm van – hoe kan het ook anders – een container bestuderen. De beloftes voor de toekomst zijn groots en meeslepend: deze wijk moet een trendy woon- en werkgebied worden. Advocatenkantoor Interlex, om de hoek bij Isbjerget, heeft alvast een eigen aanlegsteiger voor de deur, zodat je in de pauzes een duik kunt nemen. Op die manier zal dat best gaan lukken.