De wereld kijkt dit weekeinde naar Luik, waar het startschot wordt gegeven voor de Tour de France. Het breekbare imago is opgepoetst. De stad wil gezien worden. Steeds meer mensen ontdekken ook haar mooie karaktereigenschappen.

LUIK, 30 JUNI 2012. Als de stad Luik ter sprake komt, wordt de voetbaltrainer even filosoof. Romanticus, zo u wilt. Ron Jans, groot geworden als coach bij FC Groningen en SC Heerenveen, is neergestreken in Wallonië. Hij woont op acht autominuten van het trainingscomplex van Standard Luik, zijn nieuwe club. Les Rouges, de vurige plaatselijke trots.

In Luik breekt voor hem een periode van herontdekking aan. Vroeger, als speler van Roda JC, kwam hij er wel eens. Struinde hij over La Batte, de zondagmarkt langs de oevers van de Maas, of ging hij op stap in de binnenstad. Nu rijdt hij elke dag langs de rook van de fabrieken.

„Luik is mooi van lelijkheid. ’s Avonds, als er wolken boven de schoorstenen hangen, moet ik altijd denken aan de albumhoes Animals van Pink Floyd. Schitterend.”

Dampende schoorstenen, ja, die heeft Luik in overvloed. Wie niet verder kijkt, heeft snel een oordeel klaar. De stad is vaker beschimpt dan liefdevol bezongen. Lezers van de Volkskrant riepen de stad in 2008 uit tot één na lelijkste plek – na Charleroi – ter wereld. Schrijvers en journalisten hebben er een sport van gemaakt om Luik in stereotypen te beschrijven: een invalide stad, een reservaat zonder illusies. Luik is fascinerend lelijk.

Financieel wanbeheer, de dood van de socialistische voorman André Cools in 1991 en het centrum dat jarenlang een bouwput is, levert Luik de ondankbare bijnaam ‘Palermo aan de Maas’ op. Maar wie heeft het anno 2012 nog over die associatie? Kijk eens verder dan het eenzijdige beeld van asgrauwe fabrieken en constateer dat Luik bezig is met een charmeoffensief.

De Franse regisseur zal vandaag en morgen miljoenen tv-kijkers schitterende plaatjes voorschotelen van het nieuwe Luik. Keus genoeg. Denk aan het futuristische TGV-station Luik-Guillemins, waar sterarchitect Santiago Calatrava zijn handtekening onder heeft gezet. Of het winkelcentrum Mediacité – een ontwerp van de bekende designer Ron Arad – dat in de wijk Longdoz is verrezen op de plek van een oude staalwasserij.

Luik: 192.000 inwoners

Luik leeft. Als nooit tevoren. Het is altijd een stad met een ziel geweest. Contrastrijk, ongepolijst, soms rauw. Met veel zelfvertrouwen laat de stad in haar ziel kijken. Trots op de progressie die is geboekt.

De bij vakantiegangers beruchte snelweg langs de Maaskade, dwars door de stad, is ondertunneld. De binnenstad wordt straat voor straat en plein voor plein verfraaid. De cultuurliefhebber haalt zijn hart op: een fotobiënnale, een vernieuwd operagebouw, musea die er toe doen.

Het Belgische Lotto-team fietst de komende Tour de France met het logo van Expo 2017 op de shirts en de ploegleiderwagens. Zij ondersteunen het initiatief van Luik om de prestigieuze internationale tentoonstelling binnen te halen. Een jaar later, in 2018, hoopt Luik samen met buur Maastricht de culturele hoofdstad van Europa te zijn. De ambities van het lelijke eendje van weleer kennen geen grenzen.

„Ik ben van Luik gaan houden”, zegt Amsterdammer Thomas Manneke. De fotograaf verbleef in 2010 drie maanden in Luik om met zijn camera een portret te maken van de stad. Niet in Au Jardin des Olivettes, een van de laatste cafés-chantants. Een stadscliché inmiddels, uitbundig geportretteerd in de bekroonde documentaire La vie en chantant.

„Ik wilde de stad laten zien zoals mensen die niet kennen. Luik heeft een bruisend uitgaansleven. De warmte van de mensen is ongekend. Het ligt maar twintig minuten van Nederland, maar het is toch totaal anders. Andere taal, cultuur, mentaliteit. Ik heb er vrienden gemaakt. Ik kom er nog regelmatig.”

Luik heeft niet dat perfecte, bijna museumachtige van, bijvoorbeeld, Maastricht. Gelukkig niet, zegt Manneke. „Maar ook in Luik zijn er nieuwe winkelcentra, zoals galerie Galeries Saint-Lambert. Het gaat zo op elkaar lijken. Als je ernaar kijkt, kan het net zo goed Den Bosch zijn. Ik hoop dat Luik zijn karakter kan behouden.”

Soms wordt de wereld gedwongen Luik te bezien door de ogen van de broers Dardenne. Luc en Jean-Pierre, internationaal gelauwerde filmmakers, opgegroeid in voorstad Seraing. In hun films gebruiken ze Luik als symbool voor een samenleving die in elkaar is gestort. Als een gek een aanslag op een bushalte pleegt, zoals in december vorig jaar, grijpen de media terug naar het oude beeld van Luik: grijs en grauw. Maar nieuw elan brengt ook veerkracht. Luik richt zich op en rekent af met het verleden.

Dit verhaal verscheen op zaterdag 30 juni in Dagblad De Limburger/Limburgs Dagblad.

Op ‘Animals’, albumhoes van Pink Floyd uit 1977, staat Battersea Power Station, de voormalige kolencentrale aan de Theems in Londen.