Worstenkraam bij het Rhein Energie Stadion van Keulen, maar het Bundesligagevoel is meer dan pommes und Bratwurst.

KEULEN, 30 OKTOBER 2010. Voor de Zuidtribune van het Rhein Energie Stadion geef ik bij de worstenkraam mijn bestelling door: vier porties friet, vijf keer Bratwurst en een Krakauer. Een krat doet dienst als dienblad. Het aardige meisje vult onze ‘mobiele tafel’ langzaam en uiterst voorzichtig. Links staat een man met een rode sjaal van 1. FC Köln en hij vraagt of ik servetjes wil. Rechts van me prikt een vriendelijke supporter met blauwe sjaal van Hamburger SV de plastic vorkjes alvast in de friet.

“Dus dit is het Bundesliga-gevoel”, zegt collega B. met een grijns. Hij maakt zijn debuut als toeschouwer bij een wedstrijd in de Duitse voetbalcompetitie. Hij heeft eerder deze week de rest van het gezelschap aangespoord vroeg te vertrekken, want hij wil zoveel en zo lang mogelijk sfeer snuiven. We staan met z’n vijven om de bruine krat, gevuld met pommes und Bratwurst, bier en cola, en kijken tevreden om ons heen. Een uur voor de wedstrijd 1. FC Köln tegen HSV baant een gemêleerd publiek zich een weg naar biertent, worstenkraam, toilet of plek op de tribune. Of je nu uit Keulen of Hamburg komt, alles krioelt door elkaar heen: vaders met kinderen, een moeder met haar tienerdochter of een groepje oudere mannen. Van vijandigheid is geen sprake.

Keulen: 1,2 miljoen inwoners

Zaterdagmiddag, de herfst valt niet langer te negeren en het affiche geeft aan dat op de traditionele tijd – 15.30 uur – wordt afgetrapt. Wat je nu ruikt is de lucht van pruttelend frietvet, wat je voelt is gezonde wedstrijdspanning en wat je proeft is de intensiteit waarmee het spel wordt beleefd. Hier staat de voetbalbond nog vakken zonder plastic stoeltjes toe, zodat de meest fanatieke aanhang staand kan regeren.

Dat is dus het Bundesliga-gevoel. Het mag dan een vreselijk cliché zijn, maar in Duitsland naar het stadion gaan om voetbal te kijken is een feest. Net zoals in die andere grote competitie, de Engelse. In Spanje en Italië mogen dan nog steeds topspelers rondlopen, steeds minder mensen gaan er naar de stadions. Exemplarisch: vorig jaar zagen L. en ik een wedstrijd van AC Milan tegen Palermo in het monumentale San Siro van Milaan dat met 30.000 fans slechts voor eenderde was gevuld.

Het mysterie van de Bundesliga is moeilijk te ontrafelen. De magie heeft ook iets ondefinieerbaars. Er is meer dan pommes und Bratwurst en misschien schuilt dat in de traditie. Duitsland koestert zijn Traditionsverein, omdat zij onderdeel uitmaken van de goed geconserveerde en rijke Duitse cultuur die verder gaat dan alleen voetbal. De spelers van Bayern München bezoeken jaarlijks de Oktoberfesten in die stad. Zonder dat ritueel zou Bayern Bayern niet meer zijn.

Of zijn het de supporters? Ze maken bijna nooit amok en zijn trouw, zo merkt ook de verslaggever van de Engelse krant The Daily Telegraph op in een reportage (in november 2008) over de Bundesliga. “A constant wall of noise – singing, shouting and friendly banter – accompanies this ever-changing blur of colour. The scene, though, is common-place on Saturdays at a station that often acts as a crossroads for matches across Germany’s Bundesliga, the best-supported domestic football competition in the world. And yes, you did read the last part of that sentence correctly.”

Na de Amerikaanse National Football League (NFL) is niet de Engelse Premier League maar de Bundesliga de best bezochte sportcompetitie ter wereld. Voor het wereldkampioenschap voetbal in 2006 zijn veel stadions gerenoveerd en uitgebreid, waardoor service en gebruiksvriendelijkheid zijn verbeterd. Al is de prijs van een kaartje fors gestegen. De fans hebben daarover gemord en er actie tegen gevoerd, maar uiteindelijk blijven ze niet weg.

Wie in Dortmund wel eens de wedstrijd tegen aartsrivaal Schalke 04 heeft bezocht, weet wat ik bedoel met ‘de echte voetbalsfeer’. Je weet niet wat je ziet en hoort als de Südkurve, een soort opgetrokken natuurlijke muur van twintigduizend toeschouwers achter het doel, juicht voor een doelpunt. Net zoals het ontroerend is om te zien hoe vandaag veertigduizend fans het Keulse volkslied meezingen. Let wel, zij steunen een ploeg die laatste staat in de Bundesliga. En na afloop van het met 3-2 gewonnen duel tegen Hamburger SV troost in vak 12 op de Westtribune een supporter van 1. FC Köln een vijandelijk fan. Dat is het Bundesliga-gevoel.