Trap in het FIFA-museum, Zürich.

ZÜRICH, 2 JANUARI 2020. Ik vond hem opvallend mild, Marco van Basten in zijn vorige maand verschenen autobiografie Basta. De topspits van weleer werkte twee jaar voor de FIFA in Zürich en maakte daar ruzie met plaatsvervangend secretaris-generaal Zvonimir Boban, voelde zich niet begrepen en werd genegeerd door collega’s.

Zou Van Basten ooit De Voetbalmaffia van David Yallop hebben gelezen? Vergeleken met de daarin beschreven corrupte spelletjes van enkele bestuurders van de wereldvoetbalbond verzuipt zijn klaagzang al ras in de poel der vergetelheid. Door de talloze publicaties en onderzoeken die na Yallops boek uit 1999 zijn verschenen, is de FIFA haar schimmige imago nooit kwijtgeraakt.

Meer dan eens getypeerd als een roversbende, maar toevallig wel eentje die om de vier jaar het grootste sporttoernooi op aarde organiseert: het wereldkampioenschap voetbal. De strapatsen van de FIFA hebben mij menigmaal even in gewetensnood gebracht, maar thuisbleven deed ik uiteindelijk nooit. Als voetbalsupporter vond ik zelfs het Rusland van Vladimir Putin, in 2018 een zeer charmante gastheer.

Sport en politiek zijn niet altijd te scheiden – vaak ook wel – maar je kunt je maar beter aanleren daar niet te verontwaardigd over te doen. Anders kom je sowieso nergens meer. Daarom brengt de trein ons vandaag naar, jawel, Zürich. Thuishaven van de FIFA. Tegenover het fraaie stationsgebouw in de wijk Enge ligt een onooglijk paarsblauwe blokkendoos waar behalve appartementen en een hotel ook het FIFA-museum is gevestigd.

Het kostenplaatje van 128 miljoen euro is, zo zou je kunnen zeggen, relatief als je weet dat een gemiddeld WK ongeveer 5 miljard aan inkomsten oplevert. Naast de ingang kijkt Mo Salah ons vriendelijk aan. De levensgrote poster van de Liverpool-speler maakt je warm voor een tentoonstelling over voetbal in de Arabische landen.

Zürich: 403.000 inwoners

Het enthousiasme van A. is aanstekelijk. Alleen de gekleurde opbergkluisjes met daarop de namen van bekende voetballers uit heden en verleden zorgt al voor opwinding. Onze achtjarige associeert de FIFA eerst en vooral met het videospel FIFA 20. Messi is voor hem 94, Ronaldo 93. Namen van spelers koppelt hij automatisch aan hun rating. Hij zet de keeper van Barcelona gerust in de spits in een duel tegen RKC Waalwijk en laat hem dan ook nog vijf keer scoren. Heerlijk, als je het beeld van een sport die op het wereldtoneel zo’n gigantische impact heeft even helemaal naar je eigen ideale wereld kunt boetseren.

Dat de van corruptie en andere misdaden verdachte Sepp Blatter en Joao Havelange doodleuk in de eregalerij hangen? Ach, wat zou het als je een interactieve voetbalquiz kunt doen. Dat een half jaar na de opening (februari 2016) de museumdirecteur al moest vertrekken vanwege tegenvallende bezoekcijfers? Ach, wat maakt het uit als je op de bovenste verdieping een voetbalcircuit kunt afleggen.

Hoewel zeer gelikt gepresenteerd, wil het FIFA-voetbalmuseum maar niet tot leven komen en steekt het kwalitatief niet uit boven de kunstkabinetten van topclubs als Real Madrid of Arsenal, en kan het qua historiek en beleving niet wedijveren met bijvoorbeeld het sublieme museum dat onderdeel is van het historische Estadio Centenario in Montevideo.

Maar zeg het niet te hard, want op de jeugd heeft de gouden wereldbeker nog steeds een magische aantrekkingskracht en is de op kleur gesorteerde muur van landenshirts een ware ontdekkingstocht. Blijf weg uit de filmzaal waar een acht minuten durende film draait, vol met hoogtepunten uit de WK-finales. Het rijt met bruut geweld oude wonden open en laat herinneringen aan trauma’s weer bovenkomen. Op het moment dat Arjen Robben in de eindstrijd van het WK 2010 in Johannesburg via de teen van doelman Iker Casillas de ultieme doelkans mist, haat ik de FIFA pas echt.

Bahnhof Zürich Enge.